Năm 1954, ông chuyển từ nhạc tình ca quê hương sang tự tình dân tộc, soạn ra Bà mẹ quê, Em bé quê, Vợ chồng quê, trong đó có Em bé quê với những câu đầu lấy trong sách giáo khoa Quốc Văn, được trẻ con thuộc như bài đồng dao. Ông trở về thể loại dân ca mới với những bài Tiếng Hò Miền Nam, Thi Đua Chăm Học (1953), Hò Lơ, Phố Buồn, Đố ai (1954), Nụ tầm xuân, Ngày trở về (1954), Người về, Tình nghèo... Bên cạnh đó là Thuyền viễn xứ (1953, phổ thơ Huyền Chi), Viễn du (1953) nói về sự chia lìa quê hương. Bài Hẹn hò nói về sự ngăn chia đôi lứa, ông dùng nhạc ngũ cung giọng Huế.
Lên Đường Trong Tâm Tưởng : Lữ Hành (1953)
Ngoài ra còn có: Xuân ca, Dạ lai hương, Xuân thì...
Sau khi sang Pháp du học âm nhạc, ông sáng tác thêm được nhiều bài giá trị : Tìm Nhau, Thương Tình Ca (1956), Ngày Đó Chúng Mình, Kiếp Nào Có Yêu Nhau, Đừng Xa Nhau, Mưa Rơi, Đường Em Đi, Mộng Du, Nếu Một Mai Em Sẽ Qua Đời (1958), Còn Gì Nữa Đâu. Bài Ngậm Ngùi phổ thơ Huy Cận ra đời năm 1956.
Lúc này ông sáng tác tự do theo nhiều chủ đề, những bài hát như nói về tâm tưởng '"Chiều về trên sông", "Một bàn tay", "Tạ ơn đời", "Đường chiều lá rụng", "Nước mắt rơi"... được Thái Thanh, Kim Tước, Quỳnh Giao thể hiện thành công; nhất là ca sĩ Thái Thanh, em của Thái Hằng, tên tuổi của bà đã gắn liền với những tác phẩm "Dân ca mới" và nhạc tình của Phạm Duy.
